گیاهان تک لپه

[مدیر]

گیاهان تک لپه را در همیارخاص ببینید

تک لپه ای و دولپه ای چیست؟ تفاوت تک لپه ای و دولپه ای​

گیاهان گلدار یا آنژیواسپرم‌ها متنوع ترین گروه گیاهان هستند. بیشتر گیاهانی که در اطراف می بینید متعلق به این گروه هستند. آنژیو اسپرمها به تک لپه ای و دولپه ای تقسیم می شوند. این دو در چهار ویژگی مختلف: ریشه ، ساقه ، برگ و گل، ساختاری منحصربفرد دارند.

تفاوت این دو گروه از دانه مشخص می شود: آغاز چرخه زندگی گیاه مربوط به رویش اولین برگ جنینی است. اگر با یک برگ تک دانه باشد ، آن را به عنوان تک لپه و اگر یک جفت برگ داشته باشد، به عنوان دو لپه طبقه بندی می شود. این تمایز کوچک در ابتدای چرخه حیات گیاه باعث می شود که هر گیاه تفاوت های زیادی داشته باشند که در مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک بیشتر در مورد آنها بحث خواهیم کرد. تفاوتهای تک لپه ای و دو لپه ای در آخر مقاله بصورت خلاصه در یک جدول آورده شده است.

فهرست مطالب

تعریف گیاهان تک لپه ای (Mo oco yledo )​

تک لپه دارای دانه هایی با یک برگ جنینی هستند به همین علت آنها را گیاهان تک لپه می نامند. حدود ۶۰۰۰۰ گونه گیاه تک لپه در سراسر جهان یافت می شود که خانواده O chidaceae بزرگترین گروه را در آنژیو اسپرم با حدود ۲۰۰۰۰ گونه تشکیل می دهد.

دومین تک لپه فراوان شامل علفهایی از خانواده Poaceae است که از نظر اقتصادی از دیگر خانواده های این گروه مهمتر هستند.

سایر خانواده های تک لپه عبارتند از A ecaceae نخل ، موز ، چنارMusaceae، Liliaceae نیلوفر و I idaceae زنبق.

گیاهان تک لپه بزرگترین گروه در کشاورزی را تشکیل میدهد که شامل اکثر غلات مانند گندم ، برنج ، جو، علوفه ، نیشکر و بامبو میباشد.

همه تک لپه ها دارای تاریخ تکاملی مشترکی هستند و آنها را به یک گروه تک لپه تبدیل می کند.

شایع ترین ویژگی مرتبط با تک لپه ها وجود یک لپه تک در جنین بذر و برگهایش دارای رگبرگهایی موازی است. برگهایشان باریک تر و بدون هیچ دمبرگی میباشند.

در ادامه:​

تک لپه ای ها دسته های عروقی در ساقه با سیستم ریشه ای و بدون کامبیوم پراکنده دارند.

عدم وجود مریستم یا کامبیوم ، قطر ساقه ها را محدود می کند. در نتیجه ، اکثر تک لپه ها گیاهان علفی هستند.

به طور معمول ، تک لپه ها دارای اپیدرم با کوتیکول ضخیم اما فاقد موهای اپیدرمی هستند. سلولهای اپیدرم یا هیپودرم در دوایر متحدالمرکز قرار نگرفته اند.

به طور معمول ، تعداد گلبرگها و کاسبرگها سه عدد ( سه بر سه) است ، در حالی که مادگی و پرچم می توانند متعدد باشند. گاهی اوقات ، ممکن است یک تخمدان منفرد وجود داشته باشد. دانه های گرده در تک لپه ها به طور مشخص دارای یک شیار یا دیافراگم واحد در مقایسه با سایر آنژیواسپرم ها هستند. جنین اش همیشه آندوسپرم دارد.

رایج ترین و مهمترین تک لپه ها شامل گیاهانی مانند موز ، زنجبیل ، زردچوبه ، هل ، مارچوبه، اپی فیت ها و گل های تزئینی مانند نیلوفرهای و لاله ها است.

ویژگیهای گیاهان تک لپه ای​

تعریف گیاهان دولپه ای (Dico yledo )​

گیاهان دولپه ای نیز به عنوان دوقطبی شناخته می شوند. این گیاهان دارای دو برگ جنینی یا لپه ای هستند. بزرگترین گروه در آنژیواسپرم ها است که شامل حدود ۲۰۰،۰۰۰ گونه از گیاهان گلدار است.

گیاهان باغی، درختچه ها و درختان، گیاهان دارای برگهای پهن مانند مگنولیا ، گل مروارید ، گل رز ، شمعدانی ، کاکتوس ، نخود فرنگی ، نعناع ، گلهای هلیکوپتر و بسیاری دیگر دو لپه ای هستند.

برخلاف تک لپه، دو لپه ای ها گروهی از گیاهان نیستند که از یک جد جداگانه پدید آمده اند. بلکه فرض بر این است که آنها از نسب مختلف تکامل یافته اند. بنابراین دولپه ها پارافیلتیک هستند.

انواع گیاهان موجود در گیاهان دولپه ای شامل گیاهان باغی ، درختچه ها و گیاهان پهن برگ مانند گل رز و شمعدانی هستند.

برخی از گیاهان مهم اقتصادی مانند نخود فرنگی ، لوبیا ، گل رز ، گل مروارید و درختان بلوط دولپه هستند.

در ادامه:​

مهمترین مشخصه در همه دولپه ها وجود دو برگ یا لپه دانه جنینی همراه با برگهای رگ دار شبکه ای است. برگهای دوقلو پهن و شبکه ای هستند.

رگها از طریق تیغه برگ یک شبکه منشعب ریز تشکیل می دهند و بین رگهای اصلی رگهای ظریف تری وجود دارد.

دو لپه ای ها به دلیل وجود مریستم یا کامبیوم جانبی قادر به رشد ثانویه است. کامبیوم در ادامه سلولهای جدیدی در دایره های متحدالمرکز تولید می کند و دور گیاه را افزایش می دهد.

ساقه موجود در دولپه ای از موهای اپیدرم چند سلولی در سراسر اپیدرم با بافت های عروقی که در دایره متحدالمرکز قرار گرفته اند ، تشکیل شده است.

دسته های آوندی به ترتیب چهار یا هشت عدد هستند که در درجه اول به سمت محیط ساقه قرار گرفته اند.

دو لپه ای ها دارای یک سیستم ریشه اصلی با ریشه اولیه عمیق طولانی است که به ریشه های ثانویه ظریف تبدیل می شود.

گلهای دوقطبی چهار تایی یا پنج ضلعی هستند.

به طور معمول ، تعداد گلبرگها و کاسبرگها چهار یا پنج یا چند برابر است ، در حالی که تعداد پرچم می توانند متعدد باشند.

دانه های گرده سه رنگ هستند ، یعنی دارای سه برجستگی یا شیار هستند که از لایه بیرونی عبور می کنند.

تعداد دانه های موجود در دو لپه ای ها بیشتر از تعداد دانه های تک لپه ای است که آندوسپرم ممکن است وجود داشته باشد یا نباشد.

در صورت عدم وجود آندوسپرم ، دو لپه مواد مغذی لازم را برای بذر تأمین می کنند.

ویژگیهای گیاهان دولپه ای​

۷ تفاوت کلیدی گیاهان تک لپه ای و دولپه ای​

گیاهان را می توان به دو دسته مجزا تقسیم کرد: تک لپه ای و دو لپه ای. درخت افرا نمونه ای از دو لپه ای است در حالی که چمن نمونه ای از تک لپه است. چه چیزی این دو نوع را متفاوت می کند؟ برای رسیدن به این سوال با ما در ادامه مطلب همراه باشید.

۱.دانه های تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه ای: یک دسته از گیاهان گلدار است که با وجود یک لپه پایانی در هر دانه متمایز می شود. آنها بیشتر علفی هستند.

دو لپه ای: یک دسته از گیاهان گلدار است که با وجود دو لپه جانبی در هر دانه متمایز می شود. آنها از گیاهان یکساله تا درختان هستند.

تک لپه ها در چهار ویژگی ساختاری متمایز با برگهای دو شاخه ای متفاوت هستند: برگ ، ساقه ، ریشه و گل.

۲.لپه های تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه: تک لپه ها دارای یک لپه پایانی هستند.

دو لپه ای: دو لپه ای دارای دو لپه جانبی است.

۳.جوانه زنی بذرهای تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه: جوانه زنی بذرهای تک لپه معمولاً هیپوژئال است.

دو لپه ای: جوانه زنی بذر دو لپه ای قوسی یا هیپوژئال است.

۴.برگهای تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه: برگهای تک لپه ساده ، با تقارن یک طرفه ، با رگه های موازی ، لبه صاف و غلاف بلند ، همیشه ساقه را می پوشانند. روزنه ها به طور مساوی در هر دو سطح توزیع می شوند.

دو لپه ای: برگها ساده یا پیچیده و دارای تقارن پشتی هستند. آنها دارای رگه خالص یا مشبک هستند و اغلب دارای لبه های ناهموار ، ناهموار یا کالبد شکافی هستند. روزنه ها در سطح پایین برگها قرار دارند.

۵.ساقه های تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه ها: ساقه ها کامبیوم ندارند و قطر آنها نمی تواند بزرگ شود. آنها می توانند توخالی یا جامد باشند. دسته های آوندی در سراسر ساقه پراکنده شده اند.

دو لپه ای: ساقه ها دارای کامبیوم هستند. دسته های آوندی در ساقه ها کمتر از تک لپه ها هستند و در حلقه ها (به صورت متمرکز) قرار دارند.

۶.ریشه تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه: ریشه اصلی در تک لپه توسعه نیافته است، بنابراین سیستم ریشه اتفاقی است. ریشه ها کامبیوم ندارند و نمی توانند در قطر بزرگ شوند.

دو لپه ای: دارای سیستم ریشه اصلی هستند. ریشه ها دارای کامبیوم هستند و می توانند در قطر بزرگ شوند.

۷.گلهای تک لپه ای و دولپه ای​

تک لپه: تعداد قسمتهای جداگانه گلها مساوی یا چند برابر سه است.

دو لپه ای: تعداد قسمتهای جداگانه گل برابر یا چند برابر چهار یا پنج است.

تفاوتهای مهم تک لپه ای و دولپه ای​

تفاوتهای دیگر تک لپه ای و دولپه ای​

مثال هایی از گیاهان تک لپه ای و دولپه ای​

گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای انواع مختلفی دارند. در زیر چند مثال از هر کدام آورده شده است.

نمونه هایی از گیاهان تک لپه ای​

چمن و علف​

چمن و علف گروهی از گیاهان گلدار هستند که گلهای کوچکی تشکیل می دهند و دانه های تک لپه ای دارند. علف یکی از مهم ترین گروه های اقتصادی گیاهان گلدار هستند که شامل محصولات اقتصادی مانند گندم ، جو و برنج است.

چمن دارای تمام ویژگی های گیاهان تک لپه با برگ های باریک بلند و سیستم ریشه ای فیبری هستند.

علف متعلق به خانواده Poaceae است که دومین گروه بزرگ گیاهان گلدار در بین همه تک لپه ها را تشکیل میدهند.

گل نیلوفر​

نیلوفر گیاهانی گلدار هستند که تک لپه ای هستند و یک لپه در جنین یا دانه آنها وجود دارد.

نیلوفر دارای تمام ویژگی های تک لپه ای با برگ هایی با رنگ موازی و سیستم ریشه ای تصادفی هستند.

علاوه بر این ، گلهای نیلوفر سه گانه با تعداد گلبرگ و کاسبرگ در مضرب سه عدد هستند.

نمونه هایی از گیاهان دولپه ای​

حبوبات​

حبوبات یکی از مهمترین گروههای گیاهان دو لپه ای هستند. این گیاهان متعلق به خانواده گیاهان گلدار Legumi osae هستند که دانه های گیاهان به عنوان میوه عمل می کنند. حبوبات بیشتر برای مصرف انسان ، برای دام یا به عنوان کودهای تقویت کننده خاک رشد می کنند.

این گیاهان ، مانند بسیاری از گیاهان دو لپه ای ، دارای سیستم ریشه اصلی هستند که در آن ریشه ها در ارتباط همزیستی با باکتری های تثبیت کننده نیتروژن به شکل ندول ریشه وجود دارد. رایج ترین حبوبات شامل نخود ، لوبیا ، عدس ، سویا ، نخود ، شبدر و غیره است.

کاکتوس​

کاکتوس گیاهی دو لپه ای با گلهای کوچک پنج ضلعی است که برای مدت کوتاهی در طول چرخه زندگی آنها وجود دارد. کاکتوس یک گیاه بیابانی است که قادر است با محدودیت آب زنده بماند.

گلهای کاکتوس ممکن است همیشه یکسان نباشند ، زیرا برخی از گلها دارای گلبرگ و پرچم متعدد هستند.

سیستم ریشه در کاکتوس یک سیستم ریشه اصلی است که به چندین ریشه ثانویه و ریشه سوم تقسیم می شود. این انشعاب به گیاهان اجازه می دهد مقداری آب که ممکن است در اعماق سطح زمین وجود داشته باشد را جذب کنند. محل قرارگیری برگها قابل تشخیص نیست زیرا برگها برای کاهش و جلوگیری از اتلاف آب قرار گرفته‌اند.

تفاوت بین گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای در جدول زیر آمده است:

قسمتی از گیاه پیاز که ما می‌خوریم گروهی از برگ‌های فشرده است. اگر از نزدیک به آن‌ها نگاه کنید، خواهید دید که رگبرگ‌های برگ‌ها همه موازی هستند و نشان می‌دهد که پیاز یک گیاه تک لپه ای است. سیر نیز تک لپه است و با شرایط مناسب گیاه شروع به رشد می‌کند. چقدر گیاهان تک لپه ای را می‌شناسید؟ در این مطلب قصد داریم گیاهان تک لپه و خصوصیات آن‌ها، مثال‌هایی از آن‌ها و همچنین تفاوت‌های آن‌ها با دو لپه‌ای ها را معرفی کنیم.

گیاهان تک لپه ای چه هستند؟​

تک لپه ای ها یا Mo oco yledo ، با نام Mo oco ، یکی از دو گروه بزرگ گیاهان گلدار، یا آنژیوسپرم‌ها (نهان‌دانگان) است که فقط یک لپه یا برگ جنینی دارند. گیاهان را می‌توان به طور گسترده به گیاهان گلدار و بدون گل طبقه بندی کرد. گیاهان گلدار را آنژیوسپرم می‌نامند در حالی که گیاهان بدون گل را ژیمنوسپرم (بازدانگان) می‌نامند. بر اساس ماهیت جنین موجود در بذر، گیاهان آنژیوسپرم به گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای طبقه بندی می‌شوند. تک لپه ای ها گیاهانی هستند که دارای دانه‌های یک لپه ای هستند و بنابراین آن‌ها را گیاهان تک لپه می‌نامند. برنج، گندم، ذرت، بامبو، نخل، موز، زنجبیل، پیاز، سیر، نیلوفرها، گل نرگس، زنبق و لاله نمونه‌هایی از گیاهان تک لپه ای هستند. آن‌ها همچنین دارای ویژگی‌های دیگری هستند، مانند قطعات گل مضرب سه. این بدان معناست که آن‌ها می‌توانند سه، شش یا نه گلبرگ داشته باشند یا می‌توانند کاسبرگ‌هایی داشته باشند که گل آن‌ها را تشکیل می‌دهد.

تک لپه ای ها (به عنوان عضوی از آنژیوسپرم‌ها یا گیاهان گلدار) اندام‌های تولید مثل خود را در ساختاری به نام گل حمل می‌کنند و با قرار دادن آن‌ها در یک میوه واقعی، دانه‌های خود را می‌پوشانند (تخمک در داخل یک ناقل، اندام تناسلی ماده گل قرار دارد، که منجر به میوه می‌شود). تک لپه ای ها حدود ۶۷۰۰۰ گونه یا یک چهارم جمعیت گیاهان گلدار را شامل می‌شوند. آن‌ها شامل خانواده بزرگ بسیاری از جمله خانواده چمن‌ها (Poaceae) با ۹۰۰۰ گونه، خانواده زنبق (Cype acea) با ۵۰۰۰ گونه، نخل‌ها، نیلوفرها و بروملیادها شامل آناناس و همچنین خانواده ارکیداسه (O chidaceae) با ۲۰۰۰۰ گونه که بزرگ‌ترین خانواده این گروه دارای گل‌های بسیار پیچیده و چشمگیری بوده که برای گرده افشانی حشرات بسیار خاص و مناسب هستند.

مهم‌ترین خانواده از نظر اقتصادی در این گروه (و در گیاهان گلدار) علف‌ها، خانواده Poaceae (G ami eae) هستند که شامل تمام غلات واقعی (برنج، گندم، ذرت و غیره) علف‌های مرتعی و بامبوها می‌شود. این خانواده از علف‌های واقعی در جهت دیگری تکامل یافته است و برای گرده افشانی به کمک باد بسیار تخصصی شده است. چمن‌ها گل‌های بسیار کوچک‌تری تولید می‌کنند که در توده‌های بسیار قابل مشاهده (گل آذین) جمع شده اند.

سیر تکاملی گیاهان تک لپه ای​

تک لپه ای ها یک گروه هم ریشه تشکیل می‌دهند، به این معنی که آن‌ها دارای یک تاریخ تکاملی مشترک هستند. به طور گسترده اعتقاد بر این است که تک لپه ای ها از Eudico s اولیه گرفته شده اند. دولپه‌ای های نو یا Eudico yledo s دسته‌ای از گیاهان گلدار هستند که عمدتا با داشتن دو برگ دانه در هنگام جوانه زنی مشخص می‌شوند. با توجه به این که ویژگی‌های فیزیکی مختلف تک لپه ای ها به عنوان ویژگی‌های مشتق شده در آنژیوسپرم‌ها در نظر گرفته می‌شوند، هر گیاهی ابتدایی‌تر از تک لپه ای ها در این جنبه‌های متعدد مطمئناً یک Eudico s خواهد بود. برخی از اولین فسیل‌های تک لپه شناخته شده دانه‌های گرده هستند که مربوط به عصر آپتیان در دوران اولیه کرتاسه (۱۲۵ میلیون تا ۱۱۳ میلیون سال پیش) هستند. مطالعات ساعت مولکولی (از تفاوت‌های DNA برای برآورد زمان جدایی گروه از اجداد خود استفاده می‌کند) نشان می‌دهد که تک لپه ای ها ممکن است در ۱۴۰ میلیون سال پیش منشاء گرفته باشند.

به نظر می‌رسد تنوع تکاملی در بین تک لپه ای ها توسط تعدادی از ویژگی‌های اساسی گروه محدود شده است، که مهم‌ترین آن‌ها عدم وجود یک کامبیوم (کامبیوم یک بافت مریستمی در گیاهان دانه‌دار دولپه ای است که در رشد قطری گیاهان نقش دارد) آوندساز معمولی بوده و برگ‌های آن دارای رگ‌برگ موازی و غیر منشعب است. در این محدودیت‌ها، تک لپه ها طیف گسترده‌ای از تنوع ساختار و زیستگاه را نشان می‌دهند، آن‌ها در تمام کره زمین پراکنده شده اند و همچنین در دریاچه‌ها، مرداب‌ها و رودخانه‌ها رشد می‌کنند، گاهی اوقات شناور آزاد هستند اما اغلب به پایین ریشه دارند. برخی از آن‌ها در ناحیه جزر و مدی در امتداد ساحل رشد می‌کنند و تعدادی از آن‌ها گیاهان دریایی غوطه ور هستند که در قسمت پایین آب در امتداد ساحل ریشه دارند.

آیا کاج تک لپه ای است؟​

در پاسخ به این سوال باید گفت خیر زیرا دسته بندی تک لپه و دو لپه مخصوص گیاهان گلدار یا نهان دانگان بوده اما کاج و سایر گیاهان هم خانواده آن از گروه بازدانگان هستند و دسته بندی تک لپه و دو لپه برای آن‌ها وجود ندارد بنابراین کاج تک لپه ای نیست.

زیستگاه تک لپه ای ها کجاست؟​

تک لپه ای ها به استثنای Liliales ، Aspa agales و Glumiflo ae در درجه اول گرمسیری هستند. در حقیقت بیشتر گونه‌ها قبل از شروع گیاه شناسی گرمسیری شدید در این قرن کاملاً ناشناخته بودند. با وجود بیشترین تعداد آن‌ها در مناطق گرمسیری، بسیاری از تک لپه ای ها در محیط‌های دیگری مانند در امتداد و در داخل نهرها و مرداب‌ها، در محیط‌های دریایی ساحلی، در بیابان‌ها و حتی در تاندرای قطبی نیز وجود دارند. بیشتر گیاهان بزرگ آبزی شناور و غوطه ور بیشتر در Alisma iflo ae تک لپه ای هستند. سنبل‌های آبی، نیلوفر آبی، عدس آبی و آبکوه همه تک لپه ای های آبی هستند.

شاید مهم‌ترین این تک لپه‌های آبی چمن‌های دریایی باشند که برای طیف وسیعی از موجودات دریایی غذا و زیستگاه فراهم می‌کنند. یکی از جدیدترین زیستگاه‌هایی که گیاهان اشغال می‌کنند، سطح درختان و سایر گیاهان بزرگ است. این گیاهان «اپی فیت‌ها» (Epiphy es) نامیده می‌شوند و در بین تک لپه ای ها رایج هستند. بروملیادها، آروئیدها و ارکیده‌ها همگی دارای گونه‌های متعددی هستند که در قله درختان گرمسیری زندگی می‌کنند.

ویژگی های ظاهری تک لپه ای ها چگونه است؟​

گیاهان تک لپه ای با دانه‌های تک لپه، برگ‌های با رگ‌برگ موازی، دسته‌های آوندی پراکنده در ساقه، عدم وجود کامبیوم معمولی و سیستم ریشه‌ای افشان یا پراکنده مشخص می‌شوند. قطعات گل معمولاً مضرب سه عدد هستند و دانه‌های گرده به طور مشخص دارای یک دهانه (یا شیار) هستند. ریشه‌های گیاهان تک لپه فاقد کامبیوم آوندی (ناحیه زایلم و آبکش ثانویه یا بافت اوندساز ثانویه) است و بنابراین هیچ وسیله‌ای برای ضخیم شدن ثانویه ندارند. در سایر جنبه‌های ساختاری، ریشه‌های تک لپه شبیه ریشه‌های Eudico s هستند. بسیاری از Eudico s ها دارای ریشه اصلی یا چند ریشه قوی هستند با چندین ردیف شاخه، که همه آن‌ها سرانجام از ریشه جنینی (ریشه) نشأت می‌گیرند.

ریشه‌های عمودی اصلی یا اولیه در چنین سیستمی دارای کامبیوم عروقی بوده و با رشد ثانویه ضخیم می‌شوند. این نوع سیستم ریشه در دسترس تک لپه ای ها نیست. در عوض، ریشه اولیه که از جنین سرچشمه می‌گیرد به زودی سقط می‌شود یا توسعه نمی‌یابد به طوری که هیچ ریشه اولیه ای تولید نمی‌شود. بنابراین سیستم ریشه تک لپه ای ها کاملاً افشان است یعنی ریشه‌ها به صورت جانبی از ساقه یا از هیپوکوتیل (منطقه انتقال بین ریشه و ساقه در جنین) سرچشمه می‌گیرند. ریشه‌ها همه باریک هستند و گفته می‌شود که این گیاهان ریشه‌ای رشته‌ای و پراکنده دارند.

جنین بذرهای تک لپه دارای یک لپه بزرگ هستند و آن را Scu ellum می‌نامند. این اسکلتوم سپری شکل است و به سمت محور جنین واقع شده است. در دانه‌های تک لپه ای، آندوسپرم از یک لایه پروتئینی به نام لایه آلئورون پوشیده شده است. محور جنین تک لپه ای ها از نوک ساقه است، آن‌ها در یک غلاف به نام Coleop ile و یک ریشه که در Coleo hiza محصور شده اند قرار دارند. بیشتر دانه‌های تک لپه برای تغذیه آندوسپرم‌ها ضخیم و متورم هستند، آن‌ها همچنین آلبومین نامیده می‌شوند. در طول رشد جنین، آندوسپرم‌ها به طور کامل توسعه نیافته اند و بافت‌های تغذیه کننده دانه‌ها هستند. برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد رشد و تکوین انواع گیاهان می‌توانید به فرادرس زیر مراجعه کنید.

گل‌های تک لپه ای با گل‌های دو لپه ای تفاوت عمده‌ای در تعداد قسمت‌های هر بخش دارند. گل‌های تک لپه اغلب قسمت‌های سه تایی دارند، گاهی اوقات چهار، اما تقریبا هرگز پنج نیستند. اعداد به ویژه برای کاسبرگ و گلبرگ مشخص است. پرچم ها و مادگی‌ها ممکن است حتی زمانی که «گلپوش» (Pe ia h) سه بخشی است (در مجموعه‌های سه تایی) متعدد باشند، یا یک تخمدان ممکن است فقط دو برچه به جای ۳ عدد داشته باشد. اغلب شش پرچم وجود دارد که نمایان‌گر دو حلقه سه تایی است. در ادامه ویژگی‌های گیاهان تک لپه ای را در بخش‌های ساختاری مختلف به طور خلاصه بیان می‌کنیم.

ریشه تک لپه ای ها

ساقه تک لپه ای ها

برگ تک لپه ای ها

گل و دانه تک لپه ای ها

رشد و تکثیر گیاهان تک لپه ای​

هنگامی که دانه‌های علفی مانند ذرت یا جو دوسر (در تصویر زیر نشان داده شده) جوانه می‌زنند، ریشه اولیه، پوشش بذر (و میوه) را سوراخ کرده و رشد می‌کند. برگچه اولیه گیاه رشد می‌کند و هنگامی که از طریق کلئوپتایل (یک ساختار توخالی و استوانه‌ای) در سطح خاک عبور می‌کند، محافظت می‌شود. پس از رشد نهال در سطح، رشد کلئوپتایل متوقف می‌شود و برگ اولیه آن را سوراخ می‌کند.

مهم‌ترین تمایز گیاهان تک لپه ای الگوی رشد آن‌ها است، نبود یک مریستم جانبی (کامبیوم) که امکان رشد مداوم قطر همراه با ارتفاع (رشد ثانویه) را فراهم می‌کند و بنابراین این ویژگی یک محدودیت اساسی در ساخت ساقه است. اگرچه این گیاهان تا حد زیادی علفی هستند، برخی از تک لپه‌های درختی مانند آگاو، نخل، پاندان و بامبو به ارتفاع، طول و جرم زیادی می‌رسند. این حالت مشکلاتی را در حمل و نقل آب و مواد معدنی ایجاد می‌کند که تک لپه‌ها به طرق مختلف با آن کنار می‌آیند. برخی از آن‌ها، مانند گونه‌های یوکا، رشد ثانویه غیرعادی ایجاد می‌کنند، در حالی که نخل‌ها از یک فرم رشد اولیه غیر عادی که به عنوان «رشد استقرار» (es ablishme g ow h) توصیف می‌شود استفاده می‌کنند. محور ساقه تحت ضخیم شدن اولیه قرار می‌گیرد که از بند به بند بعدی پیشرفت می‌کند و منجر به شکل مخروط وارونه محور اولیه می‌شود.

هدایت محدود مواد همچنین به انشعاب اندک ساقه‌ها کمک می‌کند. علیرغم این محدودیت‌ها، انواع مختلفی از اشکال رشد تطبیقی ایجاد شده است. انواع دیگر سازگاری شامل انگورهای صعود کننده A aceae (Alisma ales) است که از فوتوتروپیسم منفی (Sko o opism) برای مکان یابی درختان میزبان استفاده می‌کند. در حالی که برخی از نخل‌ها مانند Calamus ma a (A ecales) طولانی ترین شاخه‌ها را در قلمرو گیاهان به طول ۱۸۵ متر تولید می‌کنند. سایر تک لپه ای ها به ویژه گیاهان گلدار به صورت تروفیت (یکساله) زندگی می‌کنند.

گیاهان تک لپه ای به دو روش تولید بذر و انتشار کلونال تکثیر می‌یابند که در ادامه درباره آن‌ها صحبت کرده ایم.

تکثیر از طریق بذر​

تکثیر از طریق بذر گسترده ترین روش تولید مثل در هر دو نوع گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای است. با این حال، ساختار داخلی بذر بین این گروه‌ها بسیار متفاوت است. لپه به برگ جنینی درون دانه گفته می‌شود که همانطور که اشاره شد در تک لپه ها ۱ عدد و در دو لپه ها ۲ عدد است. علاوه بر این، لپه‌های موجود در دانه‌های دولپه حاوی آندوسپرم است که به عنوان ذخیره کننده مواد غذایی دانه عمل می‌کند، در حالی که در تک لپه آندوسپرم از لپه جدا می‌شود. تولید مثل از طریق بذر به طور معمول یک روش تولید مثل جنسی است، با این حال در برخی موارد افراد گیاه می‌توانند در روشی بدون گرده افشانی به نام آپومیکسیس، بذرهای بارور را به صورت غیرجنسی تولید کنند.

تکثیر از طریق انتشار کلونال​

تک لپه ای ها بدون نیاز به دانه می‌توانند به صورت غیر جنسی تکثیر شوند. انتشار کلونال تولید یا تقسیم ساختارهای رویشی است که به افراد جدیدی تبدیل می‌شوند که از نظر ژنتیکی با مولد آن‌ها یکسان هستند. این ساختارهای رویشی همچنین می‌توانند غده‌های بزرگ شده را تشکیل دهند که به عنوان ذخیره مواد غذایی عمل می‌کنند. تک لپه‌ها اکثریت گیاهان با چنین ساختارهایی را عمدتا در خانواده‌های زنبق‌ها، نیلوفرها و آماریلیادها تشکیل می‌دهند. انواع مختلفی از انتشار کلونال وجود دارد که بر اساس نوع تکثیر بافت طبقه بندی می‌شوند:

معرفی فیلم آموزش یاخته شناسی و بافت شناسی گیاهی پیشرفته​

امروزه نقش و اهمیت گیاهان در زندگی انسان‌ها بر کسی پوشیده نیست و استفاده از گیاهان در صنعت، کشاورزی، دارو و درمان و تغذیه، دامنه وسیعی را به خود اختصاص داده است. بنابراین شناخت گیاهان با توجه به نقشی که در سلامت انسان‌ها و محیط زیست ایفا می کنند، ضروری است. شناخت علوم گیاهی و درک چگونگی پیدایش، تکامل و سیستماتیک گیاهان بر مبنای شناخت صحیح و کامل از نحوه فعالیت سلول‌ها و بافت‌های گیاهی استوار هستند. این اطلاعات به دانشجویان کمک می‌کنند که در کنار تکمیل دانش خود درباره گیاهان، بتوانند به کمک سایر زمینه‌های علمی مانند ژنتیک و بیوتکنولوژی، در جهت انجام پژوهش‌های مفید و ارزشمندی مانند اصلاح نباتات و توسعه تولیدات گیاهی گام بردارند.

مخاطبان این درس دانشجویان یا داوطلبان آزمون‌های ورودی رشته‌های زیست‌شناسی، زیست‌فناوری گیاهی، کشاورزی، فیزیولوژی گیاهی و علوم مرتبط هستند. این آموزش فرادرس، در دو بخش سلول‌شناسی و بافت‌شناسی پیشرفته، توسط دکتر زهرا زارع، عضو هیأت علمی گروه زیست‌شناسی دانشگاه فرهنگیان با استفاده از اشکال مناسب، با زبانی ساده و از سطح مقدماتی تا پیشرفته آموزش داده شده است.

مثال گیاه تک لپه و دو لپه​

آنژیوسپرم‌ها یا نهان‌دانگان یکی از متنوع ترین گروه‌های گیاهی در این جهان هستند. آنژیوسپرم‌ها به تنهایی دارای ۲ میلیون و ۶۰ هزار گیاه هستند. همانطور که بیان شد در بین آنژیوسپرم‌ها، گیاهان به عنوان تک لپه و دو لپه طبقه بندی می‌شوند. این طبقه بندی بر اساس تعداد لپه‌های موجود در جنین دانه‌ها است. لپه را می‌توان به عنوان قسمت مرکزی دانه که ریشه و اپیکوتیل به آن متصل شده اند، تعبیر کرد. یک دانه بردارید، اگر بتوان آن را مانند نخود به دو قسمت تقسیم کرد، پس دو لپه است اما اگر نمی‌توان آن را مانند برنج به دو قسمت تقسیم کرد، پس تک لپه است. گاهی اوقات ما نمونه گیاهان تک لپه و دو لپه را جستجو می‌کنیم اما نمی‌توانیم همه نام‌ها را همیشه به خاطر بسپاریم. در ادامه تعداد زیادی از گیاهان را با مشخص کردن تک لپه و دو لپه ای بودن آن‌ها نام برده ایم.

مثال گیاهان تک لپه ای​

مثال گیاهان دو لپه ای​

تفاوت گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای​

تک لپه ای ها در چهار ویژگی ساختاری متمایز برگ، ساقه، ریشه و گل با دو لپه ای ها تفاوت دارند. اما، تفاوت‌ها از همان ابتدای چرخه زندگی گیاه شروع می‌شود: دانه. درون بذر، جنین گیاه نهفته است. تفاوت‌های گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای را در تصویر زیر به صورت خلاصه می‌توان دید.

جدول تفاوت گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای​

معرفی فیلم آموزش زیست‌ شناسی تکوینی گیاهی​

زیست‌شناسی تکوینی که یکی از شاخه‌های علوم طبیعی است، به درک فرایندهایی کمک می‌کند که از لقاح یک سلول تخم شروع شده و به تشکیل یک موجود چندسلولی عملکردی و سازمان‌یافته هدایت می‌شود. زیست شناسی تکوینی گیاهی نه تنها برای درک و یا درمان ناهنجاری‌ها، بلکه در ارائه استدلال‌های علمی برای متقاعد کردن سیاست‌گذاران برای کاهش ضایعات سمی، آلودگی و پلاستیک است که تهدیدی جدی برای سلامتی اکوسیستم گیاهی و به دنبال آن سلامتی ژن‌های انسان، به شمار می‌رود.

این آموزش توسط خانم دکتر هاجر صالحی، دارای دکتری تخصصی زیست‌شناسی سلولی تکوینی گیاهی در دوازده فصل تدریس و توسط فرادرس تهیه و تدوین شده است و در آن ابتدا درباره ساختار گیاهان، آشنایی با سلول گیاهی، اندامک‌های داخل سلولی و نقش آن‌ها و همچنین انواع بافت‌های تشکیل‌دهنده ساختار گیاهان صحبت می‌شود، همچنین در ادامه، چگونگی تشکیل تک تک اندام‌های اصلی گیاهان یعنی: ریشه، ساقه، برگ و گل‌ها تشریح می‌شود. این فرادرس برای دانشجویان گرایش‌های مختلف رشته زیست شناسی و همچنین مهندسی کشاورزی و سایر علاقمندان به این حیطه مناسب است.

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

نسیم حسینی ( )

«نسیم حسینی» فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد در رشته بیوتکنولوژی از پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک است، فعالیت علمی و کاری وی در زمینه ژنتیک مولکولی و بهبود عملکرد پروتئین‌های آنزیمی بوده است. او مطالب آموزشی و تخصصی مجله فرادرس را در حوزه‌های زیست شناسی و بالینی می‌نویسد.

گیاهان تک لپه​

عنوان : گیاهان تک لپه

اگر این مطلب نیاز به اصلاح و یا تکمیل دارد از طریق انتهای همین مطلب اطلاع دهید​